hà nội - thành phố vì hòa bình

Hà Nội nổi tiếng với mảnh đất trăm nghề hội tụ đã tạo nên giá trị của một nền văn hóa. Với bề dày lịch sử cùng câu chuyện ý nghĩa ẩn giấu trong từng sản phẩm, những làng nghề này đã thành công mang những giá trị văn hóa đẹp đẽ nhất khắc sâu trong tâm hồn của mỗi người con đất Việt.

Đến nay, Thủ đô Hà Nội là cái nôi của hơn 1350 làng nghề và làng có nghề, hội tụ 47/52 nghề trong tổng số nghề truyền thống của cả nước. Thành phố hiện có 322 làng nghề, làng nghề truyền thống đã được công nhận thuộc địa bàn 23 quận, huyện, thị xã. Trong đó, có 274 làng được công nhận danh hiệu Làng nghề, 48 làng được công nhận danh hiệu Làng nghề truyền thống với 6/7 nhóm nghề, bao gồm: Chế biến, bảo quản nông, lâm, thủy sản có 69 làng nghề; sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ có 22 làng nghề; sản xuất đồ gỗ, mây tre đan, gốm sứ, thủy tinh, dệt may, sợi, thêu ren, đan lát, cơ khí nhỏ 197 làng nghề; sản xuất và kinh doanh sinh vật cảnh có 13 làng nghề; xử lý chế biến, nguyên vật liệu phục vụ sản xuất ngành nghề nông thôn 16 làng nghề; các dịch vụ phục vụ sản xuất, đời sống dân cư nông thôn 05 làng nghề;

Sản phẩm mây tre đan ở huyện Chương Mỹ, Hà Nội từng bước khẳng định giá trị của sản phẩm trên thị trường thế giới.

Ảnh: Báo ảnh Việt Nam  

Thương hiệu tranh thêu của làng nghề xã Thắng Lợi, huyện Thường Tín, Hà Nội là hiện thân của một hướng đi mới, rất truyền thống nhưng rất sáng tạo đã khẳng định được tên tuổi trên thị trường Việt Nam. Ảnh: Báo ảnh Việt Nam  

Nghề khảm trai Chuôn Ngọ, Phú Xuyên, Hà Nội sáng tạo ra những mẫu tranh phong cảnh tinh xảo, kỹ thuật hơn theo

ý tưởng của khách hàng… . Ảnh: Báo ảnh Việt Nam  

  Làng nghề Sơn Đồng, Hoài Đức, Hà Nội được ví như là “thiên đường” về đồ thờ cúng hay đồ trạm khắc thủ công mỹ nghệ.

Ảnh: Báo ảnh Việt Nam  

Mỗi làng nghề đều mang một bản sắc riêng, tạo ra những sản phẩm độc đáo, tinh xảo, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Các sản phẩm của làng nghề đa dạng, nhiều chủng loại, đa số mẫu mã đẹp, chất lượng tốt, một số có thế mạnh cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước, như: sản phẩm may mặc; sản phẩm gốm sứ; sản phẩm dệt và thêu, ren truyền thống; đồ gỗ phục vụ tiêu dùng và xây dựng, sản phẩm cơ khí, chế biến nông sản thực phẩm (bánh, bún, kẹo, giò chả, bánh chưng, chè, …).

Để bảo tồn và phát triển làng nghề của Thủ đô phải kể đến vai trò quan trọng và quyết định của các nghệ nhân thợ giỏi ngày đêm năm tháng từ tư duy đến khối óc và đôi bàn tay thiên định để chắt chiu thổi hồn vào từng tác phẩm để gửi gắm những thông điệp hồn cốt của làng nghề đến với bạn bè trong nước và quốc tế. Hà Nội hiện có 303 nghệ nhân trong đó 47 nghệ nhân nữ và 256 nghệ nhân nam. Có 13 nghệ nhân nhân dân, 42 nghệ nhân ưu tú, 248 nghệ nhân Hà Nội các nghệ nhân được Nhà nước phong tặng, trong năm 2023 đang xét cho 46 hồ sơ đề nghị công nhận danh hiệu Nghệ nhân Hà Nội và đã trình cấp Trung ương 38 hồ sơ đề nghị xét Nghệ nhân nhân dân, Nghệ nhân ưu tú là những “đầu tàu” gìn giữ những bản sắc, nét văn hóa truyền thống của các làng nghề. Đây cũng là những người thợ giỏi, những người thầy để lớp kế cận có thể học hỏi và nối tiếp những truyền thống, bản sắc văn hoá của các làng nghề. Sự phát triển làng nghề tạo nhiều cơ hội việc làm, không chỉ việc làm đối với người trong độ tuổi lao động mà còn giải quyết việc làm thêm cho cả người già, người khuyết tật, trẻ em. Làng nghề phát triển giúp tăng thu nhập cho người dân, rút ngắn khoảng cách về thu nhập cho người nghèo ở nông thôn. Hơn nữa, sự phát triển của làng nghề còn tạo điều kiện kết nối cộng đồng, phát triển những giá trị văn hóa, lịch sử truyền thống, lưu giữ những tinh hoa nghệ thuật, lưu truyền từ đời này sang đời khác.

Để thúc đẩy phát triển sản xuất, nâng cao năng lực cạnh tranh, giá trị gia tăng cho các sản phẩm làng nghề; hỗ trợ phát triển làng nghề nhằm tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân; giữ gìn và phát huy các giá trị, bản sắc văn hóa truyền thống làng nghề của Thành phố, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội khu vực nông thôn, hàng năm, UBND Thành phố đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn thường xuyên phối hợp với cơ quan thông tin đại chúng tuyên truyền về làng nghề, ngành nghề nông thôn, kinh tế tập thể, kinh tế hợp tác, kinh tế hộ và trang trại, gìn giữ, bảo tồn và phát triển nghề truyền thống, làng nghề, làng có nghề, nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường.

Để góp phần vào việc gìn giữ, bảo tồn và phát triển nghề truyền thống, làng nghề, làng có nghề, nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường cho các sản phẩm, Thành phố Hà Nội thường xuyên tổ chức các sự kiện, Hội chợ, tuần hàng, Hội thi, lễ hội, tham gia hội chợ trong nước và quốc tế để tôn vinh các sản phẩm làng nghề; tạo sân chơi và khuyến khích các nghệ nhân, thợ giỏi giao lưu học hỏi trao đổi kinh nghiệm để gìn giữ bảo tồn nét văn hóa đặc sắc của làng nghề, bên cạnh đó còn phát huy ý tưởng mới, tạo tác ra những tác phẩm mới phù hợp hội nhập với nhu cầu  của thị trường đương đại trong nước và quốc tế.

Nghề làm hoa lụa tại Hà Nội đến nay trở nên nổi tiếng khắp cả nước với những mẫu mã đa dạng, đáp ứng nhu cầu trưng bày hoa, trang trí nhà cửa và quà tặng ngoại giao. Ảnh: Báo ảnh Việt Nam  

Nghề trồng cây cảnh Phù Đổng phát triển mạnh trong thời gian gần đây vì nắm bắt thị yếu của thị trường. Ảnh: Báo ảnh Việt Nam  

Những sản phẩm gốm Bát Tràng được trưng bày tại các gian hàng có quy mô lớn giúp nâng tầm sản phẩm gốm nơi đây.

Ảnh: Báo ảnh Việt Nam  

Qua các hội thi hàng năm về thiết kế sáng tạo các mẫu mã sản phẩm và sản phẩm làng nghề tiêu biểu của Thủ đô; Các nghệ nhân thợ giỏi đã được thả hồn vào các tác phẩm để phát huy các trầm tích lịch sử văn hóa con người của địa phương cùng với sự tạo tác đột phá để tạo nên những tác phẩm vừa gìn giũ được bản sắc văn hóa của dân tộc vừa phù hợp với xu thế tiêu dùng, mỹ thuật đương đại của trong nước và quốc tế.

Có thể thấy rằng bảo tồn và phát triển làng nghề đóng một vai trò quan trọng trong sự chuyển đổi cơ cấu kinh tế khu vực nông thôn ngoại thành, góp phần xây dựng nông thôn phát triển toàn diện, bền vững; nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của người dân nông thôn, đóng góp cho phát triển kinh tế - xã hội. Đặc biệt ở các địa phương có làng nghề đã tăng trưởng cả về doanh thu, giá trị sản xuất và giá trị xuất khẩu qua các năm, trong đó, có khoảng 100 làng nghề đạt doanh thu từ 10 đến 20 tỷ đồng/năm, gần 70 làng nghề đạt từ 20 đến 50 tỷ đồng/năm và khoảng 20 làng nghề đạt trên 50 tỷ đồng/năm, đóng góp đáng kể vào ngân sách địa phương. Thu nhập bình quân của người lao động ở các làng nghề cao hơn nhiều so với lao động thuần nông, mức thu nhập bình quân phổ biến ở mức 4-5,5 triệu đồng/lao động/tháng. Các làng nghề khác nhau, mức thu nhập của các lao động cũng có sự khác nhau như: làng nghề mây tre đan thu nhập bình quân lao động đạt 11,2 triệu đồng/người/tháng, điêu khắc mỹ nghệ bình quân lao động đạt 10 triệu đồng/tháng. Đặc biệt gần đây các làng nghề trồng hoa, cây cảnh phát triển rất mạnh như: Làng nghề trồng hoa Giấy Phù Đổng với thu nhập bình quân lao động đạt 26 triệu/người/tháng.  Làng nghề  hoa mai trắng thôn An Hòa thu nhập bình quân lao động 17 triệu/người/tháng, … Các sản phẩm làng nghề đã được xuất khẩu sang trên 40 quốc gia và vùng lành thổ.

Để bảo tồn và phát triển làng nghề của Hà Nội ngoài việc phát triển sản phẩm kết nối với các quốc gia và vùng lãnh thổ; thì làng nghề Hà Nội phấn đấu để trở thành thành viên của mạng lưới các thành phố thủ công sáng tạo trên thế giới; là điểm đến không thể thiếu được của du khách trong nước và quốc tế gần xa.

Thành phố sẽ chủ động phối hợp với các đơn vị của Trung ương và các tổ chức trong nước, quốc tế để thực hiện hiệu quả chương trình bảo tồn và phát triển làng nghề từ đó sẽ góp phần nâng cao ý thức cho những làng nghề truyền thống tập trung hơn vào đổi mới sáng tạo, hình thức mẫu mã… để các sản phẩm thủ công mỹ nghệ vừa gìn giữ được những bản sắc văn hóa hồn cốt của quê hương đất nước đồng thời có những bước cải tiến đột phá phù hợp xu thế hiện đại hội nhập, khẳng định vị thế của sản phẩm làng nghề Hà Nội “Hội tụ - kết tinh - lan tỏa”   với cả nước và trên thị trường quốc tế. Nhằm thực hiện hiệu quả chiến lược phát triển ngành nghề nông thôn đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2045 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và ban hành tại Quyết định số 1058/QĐ-TTg ngày 14/9/2023./.

                                                                                                                               (Theo Báo Ảnh Việt Nam)

Le huong giang